Blijvende gedragsverandering………..??

Post vakantie leed, geen blijvende gedragsverandering.
Al snel is iedereen weer ‚back to normal’, de vakantie was heerlijk: “oh, oh wat hadden we dat nodig en oh oh wat zijn we uitgerust”. Terug op het werk vervalt zowat iedereen weer in de oude patronen: druk, druk druk met alles en nog wat. Uitpuffen in het weekend en er maandag weer tegenaan! Die heerlijke vakantie lijkt alweer heel lang gelden. Gelukkig dient de herfstvakantie zich binnenkort weer aan!! De vraag is: moeten we maar gewoon accepteren dat het zo werkt of: is er een mogelijkheid om los te komen van ingesleten gedragspatronen??

Tja, dat is lastig te beantwoorden vraag. De zelfhulpboeken, maar ook de veelheid van coaches (inclusief mijn persoontje) bieden een lonkend perspectief. Natuurlijk is er licht in de duisternis: leer jezelf beter kennen, schud de belemmerende overtuigingen van je af en ga doen wat je graag wil doen. Hierdoor zit je in je kracht, werken kost geen energie maar levert energie!! Je hebt dan geen vakantie meer nodig om je op te laden!!

Helaas, helaas, was het maar eenvoudig. Veel mensen beginnen dapper aan een persoonlijk ontwikkeltraject om de pijntjes in het leven beter te kunnen dragen en/of om ‚eindelijk’ betekenis te gaan geven aan hun leven. Vele pogingen leveren korte termijn resultaten op, een opleving, om na relatief korte tijd weer te vervallen in het oude ‚overlevingsgedrag’.

Ommekeer.

In mijn coachingstrajecten is dit uiteraard ook gebeurd, ondanks alle positieve intenties van zowel coach als coachee. Wat zorgt er nu voor een daadwerkelijke ommekeer en ‚blijvende’ gedragsverandering?? Een grootschalig wetenschappelijk onderzoek (door Dr. E. de Haan, Relationele coaching, wegen naar meesterschap in helpende gesprekken, Van Gorkum, 2007) heeft duidelijk gemaakt dat de specifieke interventie methode niet zozeer verklarend is voor een effectief coachingstraject, maar met name de kwaliteit van de relatie tussen de coach en de coachee. Naar zijn zeggen is “coaching vooral een exercitie in zelf-begrijpen en zelf-veranderen. De coachee doet met name het werk, de coach helpt om natuurlijke en inherente vermogens te vinden en te activeren”. Ten behoeve van dit proces dient de ‘pijn’ en urgentie voor verandering bij de gecoachte persoon groot genoeg te zijn. Beetje open deur natuurlijk, maar zeer belangrijk! Hieronder een voorbeeld van een coachingstraject waar op verschillende niveaus ‘pijn’ was bij de coachee.

Profiel
43 jarige vrouw, gehuwd, 3 kinderen, directrice Basisschool. Heeft geen lesgevende taken. Na studie aan PABO direct in het onderwijs terecht gekomen. Stond 12 jaar voor de klas, sinds 5 jaar in de rol van directrice. Zij stuurt daarbij een team van 15 medewerkers aan. Zeer intelligente en ambitieuze vrouw, workaholic. Eist veel van zichzelf en van anderen.

Aanleiding coachingstraject:
Werkgever
· Veel waardering voor haar drive en effectiviteit om zaken voor elkaar te krijgen zoals: de nieuwbouw, invoering nieuwe lesmethodieken, e.d.;
· er zijn relatief veel klachten en ergernissen van medewerkers over haar taakgerichte en zakelijke aansturing; men is bang om haar te bevragen op oplossingen voor problemen;
· het ziekteverzuim binnen het team is de laatste 6 maanden sterk gestegen;
· tijdens recente vergaderingen (eigen team én met collega directeuren binnen de Stichting) meerdere malen sprake van emotionele uitbarstingen; zij wordt als arrogant ervaren;
Werknemer:
· Voelt zich onbegrepen en alleen staan. Heeft grote frustraties ten aanzien van de traagheid van collega’s;
· leidinggevende taken zijn haar tot een last geworden, zij twijfel of zij dit nog wel wil;
· voelt zich het laatste half jaar vaak heel moe;
· heeft spanningen met haar echtgenoot over triviale zaken;

Coachingsresultaat voor de medewerker
Zelfinzicht en acties van de medewerker m.b.t. het eigen functioneren:
· ‘ontdekt’ haar onmacht om zich emotioneel te verbinden met anderen, snapt dit als patroon in haar levensverhaal;
· voelt een sterke wens om een completer leidinggevende te worden, met name als coach;
· weet dat zij ‘slachtoffer’ kan worden van haar ambitie en haar perfectionistische scoringsdrang; zij probeert serieus om haar eigen hoge norm te relativeren;
· leert steeds meer om ‘los te laten’ en te delegeren. Anderen mee verantwoordelijk te maken voor eindresultaat, draagvlak creëren. Pull in plaats van push;
· besluit om meer tijd in haar gezin te investeren en haar tennishobby weer op te pakken;

Coachingsresultaat voor de werkgever
· directrice komt rustiger over in overleg- en interactie situaties; zij zit lekkerder in haar vel;
· er is veel meer sprake van positieve samenwerking binnen het team, een ‘hei-sessie’ heeft geholpen om de lucht te klaren en een ‘nieuwe’ start te maken;
· het ziekteverzuim op de school is gedaald;

Bovenstaand voorbeeld maakt ook duidelijk dat voor de directrice niet alleen de hoeveelheid ‘pijn’ bijdraagt aan een blijvende gedragsverandering, maar ook het concreet zicht krijgen op voor haar wezenlijke zaken, zoals: wat voor leidinggevende, persoon of echtgenoot zij wilde zijn. Verder was zij in de driversseat komen te zitten: zij ging de regie pakken om werk- en privé doelen te realiseren. Alleen weten hoe jouw gewenste leven eruit zou moeten zien is onvoldoende: eigenaarschap en discipline om doelen daadwerkelijk in de praktijk zichtbaar te maken is essentieel voor blijvende gedragsverandering.

Wellicht dat coaching tegenwoordig relatief makkelijk wordt verstrekt aan de medewerker. Een uitgebreide intake vooraf kan teleurstellingen voor een deel voorkomen, coaches moeten ook ‘neen’ willen zeggen als zij onvoldoende sense of urgency ervaren bij de coachee! Uiteindelijk is niemand gebaat bij korte termijn successen!

(je kunt je abonneren via de rss feed rechtsboven aan de pagina)

Leave a Reply