VIDEO Harris, de valstrik van het geluk
Tijdens mijn coachingssessies refereer ik vaak naar het boek dat Russ Harris heeft geschreven: ‘De valstrik van het geluk’. Ook raad ik coachees aan om dit boek te lezen omdat het waarlijk iets toevoegt.
ACT. In deze video vertelt Russ kort over zijn boek, hij licht de basisconcepten toe van ACT: de Acceptance and Commitment therapy. Deze counselings- of coachingsaanpak is een variant van de cognitieve gedragstherapie waarover tegenwoordig regelmatig wordt gepubliceerd in kranten en tijdschriften. ACT is een benadering die veronderstelt dat wij als het ware slachtoffer zijn van ons denken. Met ons denken willen wij ‘in control zijn’, de gedachtes die wij genereren lossen de problemen vaak niet op, maar verergeren ze juist. Ofwel: door de manier waarop wij met negatieve gedachtes, gevoelens en/of emoties omgaan, creëren wij voor een deel ons eigen ongeluk! En: het houdt ons af van het in verbinding zijn met persoonlijke waarden die ertoe bijdragen dat we gelukkig worden.
Voorbeeld: “Toen ik vanmorgen mijn collega tegenkwam, negeerde zij mij. Zij liep toen zij mij zag direct een andere kant op. Heb ik iets verkeerds gedaan, is zij boos op mij? Die memo van vorige week zal wel slecht gevallen zijn…… Ik voelde mij als een klein kind behandeld, zo respectloos. Als zij mij zo bejegent, dan ga ik haar ook uit de weg! Dat doe je toch niet: iemand zo nadrukkelijk negeren???”
Bovenstaand voorbeeld laat zien dat een bepaalde situatie tot allerlei negatieve gedachtes en gevoelens kan leiden, maar ook tot ongewenst gedrag: het uit de weg gaan van een gewaardeerde collega waar je later misschien spijt van krijgt. En dit alles omdat die collega zich alleen maar omdraaide omdat ze zich schaamde voor een grote puist op haar neus!
Acceptatie. ACT draagt aan dat je de kunst kan leren verstaan om los te komen van de negatieve gevoelens, gedachtes, e.d. die je ervaart en deze te ‘accepteren’. Dus stoppen met het vanzelfsprekend in verzet gaan als je bijvoorbeeld genegeerd wordt. Dus accepteren dat je in sociale relaties bij tijd en wijle minder prettige ervaringen hebt. Je kunt leren om een negatieve situatie als zodanig te ‘ervaren’, maar niet te (ver)oordelen! Het zou natuurlijk kunnen zijn dat het gedrag van jouw collega ‘oude pijn’ raakt; als je bijvoorbeeld in jouw jeugd weinig liefde en aandacht hebt gehad, dan kan dat getriggerd worden door zo’n collegiale actie. Hoe het ook zit: dun of diep, het is belangrijk om op een rijtje krijgen hoe jij in de regel omgaat met negatieve situaties, tegenslag, weerstand e.d. Haalt het jou uit jouw kracht en/of voel je je slachtoffer van de situatie? Of ervaar je de negatieve situatie (gewoon) als negatief?
In zijn boek spreekt Russ Harris over 4 mindfulnessvaardigheden: jouw vermogen om je op een bewuste, open en aandachtige manier aan te passen aan een situatie.
Waarden. ACT draagt verder aan dat je in staat kan worden om verbinding te maken (commitment) met waarden waar jij voor staat en daar vervolgens naar gaat handelen. Je kunt (op papier!) in kaart brengen welke waarden voor jou het belangrijkste zijn en of ze voldoende aandacht of te weinig aandacht van jou krijgen. Waarden gaan over wat je wilt doen en niet over wat je wilt voelen. Dit heeft betrekking op verschillende leefgebieden, zoals: relaties, werk en opleiding, persoonlijke groei en gezondheid en vrije tijd.
In het bovenstaande voorbeeld had de persoon voor zichzelf duidelijk kunnen hebben wat voor soort relaties hij wil opbouwen en hoe hij zich in relaties wil gedragen. Bijvoorbeeld: “ik communiceer open en transparant naar anderen. Ik geef ruimte en respect aan mensen in mijn omgeving. Ik geef persoonlijke grenzen aan als het nodig is”. Het is evident dat verschillende waarden ‘concurrerend’ kunnen zijn en derhalve verstandige keuzes vereisen. In het licht van het voorbeeld betekent dit o.a. dat hij op een later moment op zijn collega afstapt en haar bevraagt op haar houding. Ofwel hij laat het voor wat het is en respecteert dat zijn collega door wat voor reden dan ook, zich zo naar hem heeft gedragen.
Outside in en inside out. Het is ‘logisch’ dat een negatieve situatie als negatief wordt ervaren: het is een ‘natuurlijke’ reactie om vervelende ervaringen vervolgens buiten de deur te willen houden. Onbedoeld levert die keuze vaak veel negatieve energie op en brengt het jou niet dichter bij jouw levensgeluk. Naarmate je duidelijker voor ogen hebt (vanuit jouw waarden) hoe je met bepaalde situaties wilt omgaan, wordt het ook makkelijker om een accepterende houding te tonen. Je gaat niet meer reageren op iets wat op jouw afkomt (outside in), maar je gaat reageren vanuit wat jij zelf belangrijk vindt (inside out).
Tot slot. Hoe vaak laten wij ons leiden door wat wij denken dat andere mensen denken: “hij/zij vindt mij maar een ….. of door het negatieve beeld wat wij van onszelf hebben: “dat lukt mij nooit….”. Ik zou zeggen: maak eens een lijstje van alle regeltjes die je jezelf oplegt en/of negatieve gedachtes die regelmatig in jouw hoofd circuleren. Aan welke eisen vindt je dat je moet voldoen! Daarnaast: maak eens een overzicht van waar het bij jou om gaat, wat zorgt er voor dat jouw leven een ‘kwaliteitsvol leven wordt. En: wat ga je wanneer doen om dat (nu eens eindelijk) te realiseren!!
(je kunt je abonneren via de rss feed rechtsboven aan de pagina)
